Wraz z nadchodzącym słońcem i ciepłym wiaterkiem, wiosna i lato przychodzą do nas z robalami, muchami, komarami i przede wszystkim – kleszczami. Właśnie teraz rozpoczyna sezon żarłocznych kleszczy, który potrwa aż do listopada. Na ugryzienia narażone są przede wszystkim nasze czworonogi, bawiące się dzieci i my sami, kiedy chcemy spędzić trochę czasu na świeżym powietrzu pośród trawy i drzew. Choroby przenoszone przez kleszcze O szkodliwości schorzeń wywołanych przez kleszcze nie muszę dużo mówić. Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu należą do najpopularniejszych i najgroźniejszych. Tylko w mojej rodzinie aż trzy osoby doświadczyły szkodliwości boreliozy. Najciężej miała babcia, bo lekarz rodzinny nie zorientował się, że rozwinęła się u niej borelioza, więc odsyłał ją do specjalistów. Każdy z nich stosował terapię na „swój własny” narząd, a badania i leki nie pomagały. Kiedy babcia straciła słuch w jednym uchu, a palpitacje serca i zawroty głowy się nasiliły, zdecydowaliśmy się na wizytę prywatną. Dopiero wtedy bystra pani doktor złożyła objawy w całość i skierowała babcię do Szpitala Zakaźnego w Białymstoku. Dzisiaj babcia ma się dobrze – po koszmarnej boreliozie pozostały jej tylko arytmie serca, które jest w stanie regulować lekami. Cenne 24 godziny? Wielu lekarzy twierdzi, że obecność żerującego w skórze kleszcza do 24 godzin nie jest powodem do obaw. Z tym podobno bywa różnie. Czasami zakazić może kleszcz wyjęty zaledwie parę minut-godzin po ugryzieniu. Z badań wynika, że niewielka część kleszczy przez cały czas ma patogeny w śliniankach, które może bardzo szybko wpuścić do krwi żywiciela. Wtedy mitem staje twierdzenie, że do zakażenia potrzeba 24, czy nawet aż 48 godzin. Zakażenie przez kleszcza może w 80% mieć charakter koinfekcji (współinfekcji), bo oprócz krętków Borrelia kleszcz wpuszcza patogeny towarzyszące – takie, które razem z krętkami były magazynowane w jego śliniankach. Wyjmowanie kleszcza W dzisiejszym artykule skupię się na przyrządach, które umożliwiają usunięcie szkodliwego insekta. Wiele osób preferuje wyjmowanie kleszcza na pogotowiu, a w przypadku zwierząt – u weterynarza. Są również zwolennicy samodzielnego usuwania kleszczy, czego się nie neguje, o ile mają wiedzę i robią to dobrze. Niewłaściwe wyjmowanie kleszcza zwiększa ryzyko zakażenia Nie wolno kleszcza wyciskać i wykręcać palcami, bo może to przynieść więcej szkody niż pożytku. Pamiętajmy, że kleszcz musi zostać usunięty w całości! W skórze nie mogą pozostać fragmenty główki czy aparatu gębowego. Jeśli zobaczysz mały czarny fragment tkwiący w miejscu, w którym znajdował się kleszcz, to zgłoś się na pogotowie, gdzie chirurg niezwłocznie natnie skórę i wyciągnie resztki insekta. Nie wolno też, jak sugerują niektóre przestarzałe rady, smarować kleszcza masłem, benzyną lub alkoholem. Kleszcze mają otwory oddechowe na odwłoku, więc jeżeli czymś go posmarujemy, to zaczyna się dusić i „wymiotuje” ślinę oraz bakteryjną zawartość swojego przewodu pokarmowego do krwiobiegu człowieka. Przypalanie kleszcza (np. zbliżonym papierosem) może skutkować przerwaniem ciała kleszcza, a wtedy jest nadal przytwierdzony do ciała i rozszerza infekcję. Czym wyjąć kleszcza? – analiza przyrządów Pęseta Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne sugerują usuwanie kleszcza za pomocą pęsety (zwykłej lub zakrzywionej). Przy precyzyjnym chwytaniu i wyciąganiu pomocne może być szkło powiększające. Usunięcie kleszcza należy przeprowadzić zgodnie z instrukcją: najpierw wysterylizuj pęsetę do usuwania kleszczy, chwyć kleszcza jak najbliżej powierzchni swojej skóry, delikatnie, ale stanowczo wykręć przeciwnie do wskazówek zegara (kleszcz zazwyczaj wgryza się ruchem w prawo, dlatego podczas wyciągania wykręć go delikatnie w lewo), wyciągaj, aż zauważysz głowę kleszcza, po wyjęciu umieść go na kartce papieru i obejrzyj, czy został usunięty w całości, miejsce po usunięciu kleszcza przemyj środkiem dezynfekującym (np. spirytusem salicylowym), po wszystkim umyj ręce w wodzie z antybakteryjnym mydłem. Cena10-20 zł Opinie wśród internautówUżywanie pęsety to bardzo popularny sposób wyciągania kleszczy. Niestety, wymaga on największej precyzji i wprawy, bo istnieje prawdopodobieństwo niewłaściwego uchwycenia i rozerwania ciała kleszcza. Niektóre osoby napotkały na trudności i po wyjęciu w ranie pozostały resztki ciała kleszcza, więc musiały zgłosić się na pogotowie. TICK TWISTER – kleszczołapki do usuwania kleszczy Już przy pierwszych oględzinach wydają mi się być bardzo przydatnym przyrządem. Wykręcają kleszcza bez ściskania jego ciała i w całości. W opakowaniu znajdziemy 2 sztuki kleszczołapek: duże – do wyjmowania kleszczy dużych rozmiarów; małe – do mniejszych kleszczy oraz do zastosowania w trudno dostępnych miejscach, np. za uchem. Cena11-15 zł Opinie wśród internautówKleszczołapki zbierają dużo pochwał wśród miłośników zwierząt. Posiadacze mówią o ich łatwej obsłudze i usuwaniu nawet najmniejszych kleszczy. Produkt jest niedrogi, solidny i wielokrotnego użytku. Chociaż wyjmowanie kleszcza ze skóry jest stresujące (zwłaszcza dla osób początkujących), to z kleszczołapkami zabieg przebiega bez komplikacji, bo nie ma ryzyka urwania insekta. Wielu użytkowników kupuje dwa komplety kleszczołapek – jeden dla siebie, a drugi dla zwierząt. TRIXIE – karta do usuwania kleszczy TRIXIE ma rozmiar karty kredytowej, aby można było ją przechowywać w portfelu obok standardowych dokumentów. Kartę można stosować w dowolnym miejscu na ciele ludzi i zwierząt. Oprócz kleszczy jest skuteczna także w wyjmowaniu żądeł pszczół. Sposób użycia: 1. wsuń kartę pod ciało kleszcza, 2. spokojnym, płynnym ruchem wyjmij kleszcza ze skóry, 3. sprawdź na białej kartce, czy kleszcz został wyjęty w całości, 4. zdezynfekuj miejsce po ugryzieniu. Cena6-8 zł Opinie wśród internautówPozytywne. Działa na podobnej zasadzie, co kleszczołapki. Karta jest chwalona ze względu na mały rozmiar i bycie zawsze „pod ręką” w portfelu. Zestaw KICK THE TICK i podobne mu spray’e Firma ICB PHARMA wprowadziła na rynek zestaw do usuwania kleszczy, który zawiera: 1. spray z aplikatorem dozującym – 9 ml, 2. pęsetę, 3. chusteczki do oczyszczania skóry – 5 sztuk. Potraktowanie kleszcza „zamrażającym” spray’em powoduje zatrzymanie jego funkcji życiowych. Dzięki temu zabiegowi zmniejsza się ryzyko przeniesienia zarazków z ciała kleszcza do krwi człowieka oraz łatwiej jest o wyciągnięcie insekta, bo jest on pokryty błonką, która zapobiega rozerwaniu ciała. Co więcej, spray znieczula ugryziony fragment skóry, więc zabieg usuwania kleszcza jest całkowicie bezbolesny. Sposób użycia: 1. zamroź kleszcza aerozolem, 2. wyciągnij go pęsetą, 3. wytrzyj miejsce ugryzienia chusteczką oczyszczającą. Spray zawiera substancje: • izoheksadekan i mirystynian izopropylu, które dokładnie penetrują ciało pasożyta i pokrywają go szczelną błonką, zapobiegającą rozerwaniu ciała kleszcza podczas zabiegu usuwania, • 1,1,1,2-tetrafluoroetan (gaz pędny) wywołujący efekt kriogeniczny, który hamuje funkcje fizjologiczne pasożyta i potęguje wytrzymałość błonki. KICK THE TICK zawiera ok. 30 dawek, co pozwala na usunięcie 10-15 kleszczy. Producent deklaruje, że zestaw jest bezpieczny dla ludzi i zwierząt oraz nie zawiera środków owadobójczych. Nie stosuj zestawu w przypadku stwierdzenia alergii na którykolwiek składnik wyrobu. Poza tym, unikaj kontaktu wyrobu z oczami, okolicami oczu, błonami śluzowymi ust i nosa oraz okolicami intymnymi. Zestaw trzymaj z dala od dzieci. Cena15-28 zł Opinie wśród internautówNa temat zestawu KICK THE TICK brakuje opinii. Wcześniej można było napotkać na zestaw Mosbito Tic-Off, który funkcjonował na podobnej zasadzie i zbierał pozytywne oceny. Internauci chwalili spray, bo dzięki „zamrożeniu” kleszcz był sztywny i łatwo było go wyciągnąć w całości. Posiadacze zwierząt z kolei narzekali, że dźwięk „psiknięcia” straszył zwierzaka, przez co nie dawał się do siebie zbliżyć. Osobiście uważam, że sam pomysł zestawu jest dobry. Jedyne, nad czym się zastanawiam, to czy spray faktycznie hamuje funkcje życiowe kleszcza i go nie rozjusza. Trzeba mieć nadzieję, że producent tego wyrobu medycznego dobrze tę sprawę zbadał. TRIX – lasso na kleszcze Produkt jest wytwarzany w Szwecji. Konstrukcja lassa umożliwia wyjęcie nawet małych kleszczy znajdujących się w trudno dostępnych miejscach, jak pachwiny, uszy czy gruba sierść. Dobrze się sprawdza w przypadku ruchliwych dzieci i zwierząt. Usuwany kleszcz znajduje się zawsze na końcu lassa wykonanego z nowoczesnego włókna węglowego o dużej wytrzymałości (12 kg). Sposób użycia: 1. wysuń pętelkę przyrządu i umieść ją na kleszczu możliwie najbliżej skóry, 2. przybliż końcówkę do kleszcza i do skóry, a następnie zwolnij przycisk, 3. wykonaj między palcami obrót przyrządem w dowolnym kierunku, wykręcając jednocześnie kleszcza. Pamiętaj, aby nie ciągnąć, lecz wykręcić kleszcza! 5. zdezynfekuj miejsce ukąszenia, np. spirytusem salicylowym. Testy i certyfikaty: Trix jest wyrobem medycznym i posiada Świadectwo Jakości wydane przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego oraz przeszedł pozytywnie weryfikację w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w Warszawie. Przyrząd otrzymał certyfikat i oraz ISO-9002. Przeprowadzono próby usuwania 12 tysięcy kleszczy, z których każdy został potem poddany obserwacjom pod mikroskopem. Badania wykazały, iż ponad 90% kleszczy zostało usuniętych w całości, co świadczy o dużej skuteczności przyrządu. Testowano go głównie na kotach, psach, krowach, koniach, a także na ludziach. Wyjmowanie było proste i bezpieczne bez względu na rozmiar kleszcza. Cena18-23 zł Opinie wśród internautówLasso jest łatwe w użyciu i sprawnie wyciąga nawet mikroskopijne kleszcze. Chwalą je mamy i posiadacze zwierząt. Urządzenie jest tak małych rozmiarów, że można je zawsze zabierać ze sobą na wakacyjne wypady. Dzięki temu, że lasso dociera w trudno dostępne miejsca na skórze, rodzicielki mogły wyjąć kleszcza z fałdek skóry swojego dziecka. ANTY-KLESZCZ Anty-Kleszcz jest urządzeniem działającym na zasadzie pompki ssącej. Przyrząd służy do usuwania kleszczy z ciała człowieka, jak również do odsysania jadu po ukąszeniu owadów: komarów, szerszeni, os lub pszczół. Dobrze sprawdza się w przypadku terenów tropikalnych zagrożonych ukąszeniem żmii, pająków lub skorpionów. Powstająca w końcówce pompki próżnia, wysysa kleszcza z miejsca jego wgryzienia. Przyrząd jest najbardziej skuteczny w początkowym okresie wczepiania się kleszcza. Nie należy go stosować na zranionej skórze, w okolicach oczu i zewnętrznych narządów płciowych. Nie stosować też u dzieci poniżej 3 roku życia. Sposób użycia: • w celu przygotowania przyrządu do użycia – wcisnąć gumowy tłok do oporu, • przyłożyć końcówkę w miejscu ukąszenia owadem lub wczepienia się kleszcza (miejsce ukąszenia musi znajdować się w centralnym położeniu końcówki), • docisnąć przyrząd do ciała i jednocześnie przytrzymując, wyciągać powoli tłok, • przytrzymywać przyrząd w tej pozycji około 10-15 sekund, a w razie potrzeby powtórzyć czynność, • zdezynfekować miejsce ukąszenia, a końcówkę przyrządu przemyć wodą z mydłem, również zdezynfekować. Cena15-26 zł Opinie wśród internautówAnty-Kleszcz jest chwalony w przypadku usuwania jadu i żądeł po owadach. Jest wprost niezbędną rzeczą dla osób będących owadowymi alergikami. W przypadku wyciągania kleszczy jego skuteczność podlega dyskusji – pompka mocno się przysysa do ciała, jednak wiele osób narzekało, że nie była w stanie usunąć kleszcza: - usunięcie kleszcza jest utrudnione w przypadku wczepienia się go w miejsca uniemożliwiające wytworzenie próżni: we włosach, na zgięciach i w zagłębieniach, - w sprzęcie brakuje także blokady tłoka, która ułatwiłaby odsysanie, - zastosowanie Anty-Kleszcza jest bolesne – daje uczucie robionej malinki. Wątpię, żeby zwierzęta i dzieci bez szamotaniny dały go na sobie zastosować, - przyrząd powinien się sprawdzić po 15 sekundach, a wielu pacjentów po 3 minutach nadal miało kleszcza w ciele, - osobista opinia: wymęczony pompką, lecz nieusunięty kleszcz może agresywnie „zwymiotować”, wtedy istnieje ryzyko zakażenia przez patogeny. Podsumowując: 1. Dla osób, które nie mają doświadczenia w wyjmowaniu kleszcza, zdecydowanymi czempionami będą Tick Twister – kleszczołapki i Trix – lasso na kleszcze. Cechują się prostotą w użyciu i największą skutecznością w wyjmowaniu kleszczy w całości. 2. Gdy zabieg wyjmowania kleszcza zakończy się sukcesem, miejsce wgryzienia należy obserwować przez kilka najbliższych tygodni. Jeśli na skórze pojawi się zaczerwienienie, rumień lub obrzęk, należy pilnie udać się do lekarza. Mogą temu towarzyszyć objawy grypopodobne: gorączka, dreszcze, bóle głowy i kaszel. Zaawansowana borelioza dotyka stawy, układ nerwowy oraz serce. 3. Wielu lekarzy stosuje antybiotykoterapię nawet nie czekając na objawy lub wyniki testów, zwłaszcza wtedy, kiedy kleszcz żerował w skórze dłużej niż 24 godziny lub przy usuwaniu została naderwana część ciała kleszcza. 4. Pamiętaj, aby po spacerze w parku, lesie czy ogrodzie uważnie poszukać kleszczy na ubraniu i ciele. Najlepiej to zrobić przy pomocy kogoś z rodziny. Kleszcze uwielbiają ciepłe i wilgotne miejsca, jak pachwiny, pachy, powierzchnie za kolanami, za uszami i we włosach. Jeśli posiadasz w domu zwierzaka, sprawdzaj czy w sierści nie przynosi z podwórka „małego towarzysza”. Ciekawostką jest, że kleszcze znajdujące się na ubraniu mogą przeżyć w pralce! Nie straszna im temperatura poniżej 60oC oraz suszenie w suszarce. 5. Lepsza jest profilaktyka niż leczenie. Na świeżym powietrzu trzymaj się ścieżek i unikaj wysokich traw. Noś buty zakrywające stopy, długie spodnie i koszule z długimi rękawami. Dla małych dzieci zakładaj na głowę czapkę. Warto, abyś miał jasne ubranie, bo wtedy najłatwiej będzie zauważyć czarny odwłok wyjąć kleszcza, czym wyjąć kleszcza Bibliografia: 1. Opisy produktów zaczerpnięte z aptek internetowych i stron producentów 2. Strona internetowa Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie 3. Artykuły, które mogą Cię zainteresować: Antybakteryjny żel do rąk – niezbędnik wakacyjnych podróży Leczenie nadmiernej potliwości – niebezpieczne antyperspiranty i lecznicze działanie szałwii